Landgoed Zuidwijk

Rijksstraatweg 247
Open van 11.00 – 16.00 uur

Aan de ventweg ten oosten van de Rijksstraatweg, in de richting van Leiden, ligt het landgoed Zuidwijk als een groen rechthoekig eiland in de weilanden. Het ongeveer 19 hectare grote terrein bestaat uit een uitgestrekt park met fraaie waterpartijen en eeuwenoude boomgroepen. Het hoofdgebouw (dat niet opengesteld wordt) is een zeventiende-eeuws voormalig bouwhuis (dienstgebouw) met een aangebouwd achttiende-eeuws paviljoen. Het ligt aan een plein tegenover een tweede bouwhuis.

Oorspronkelijk was Zuidwijk een middeleeuws kasteel dat omgeven was door een brede gracht. Het wordt in 1406 voor het eerst in een archiefstuk genoemd als Gillis van Cralingen, ridder, het slot in leen ontvangt van de Wassenaarse edelman Adriaan van Raephorst. In 1518 wordt het omvangrijke kasteel gekocht door een lid van de adellijke familie Van Wassenaer.

In de zeventiende en achttiende eeuw werd bij het kasteel een uitgestrekt park aangelegd, dat een beetje vergelijkbaar is met de tuinen van paleis Het Loo in Apeldoorn. Waarschijnlijk was de Franse hofarchitect Daniel Marot verantwoordelijk voor het ontwerp. De tuinen bevatten kanalen, waterpartijen, een doolhof, grotten, tuinkoepels, een theater, een ‘badstoof’ (een gebouwtje om in te baden), Italiaanse beelden en andere tuinsieraden.

Het middeleeuwse kasteel werd omstreeks 1740 afgebroken. De twee grote bouwhuizen (dienstgebouwen) aan het voorplein bleven bewaard. Tegen het meest oostelijk gelegen bouwhuis werd toen een groot paviljoen gebouwd, dat bedoeld was als buitenverblijf van de familie Van Wassenaer. In de negentiende eeuw diende dit huis als rentmeesterswoning. Sedert het begin van de twintigste eeuw worden het bouwhuis met paviljoen als permanente woning gebruikt. In de twintiger jaren werd onder leiding van architect Dirk Roosenburg aan de oostzijde een groot stuk aangebouwd. Dit gedeelte van het huis wordt gekenmerkt door grote stalen ramen.

Het park is in de loop der tijden steeds aangepast aan de heersende tuinmode. De strakke aanleg maakte in de tweede helft van de achttiende eeuw plaats voor een meer landschappelijke aanleg. In 1872 vroeg de toenmalige eigenaar Baron van Heeckeren van Wassenaer aan tuinarchitect L.P. Zocher advies om het park verder te moderniseren.

In het park is direct ten zuiden van het huis de locatie nog aan te wijzen waar het middeleeuwse kasteel heeft gestaan. Veel sloten en de grote vijver (zie foto) stammen nog uit de zeventiende en achttiende eeuw en zijn soms wat aangepast aan de negentiende-eeuwse landschapsstijl.

De huidige bewoners van het hoofdhuis hebben huis en park met veel inspanning en hulp van tuindeskundigen in een optimale staat gebracht. De geraffineerde aanleg van het park komt na diverse restauraties goed tot zijn recht en maakt een wandeling over het terrein tot een ware belevenis.

Tekst: Robert van Lit

Zuidwijk Estate

Rijksstraatweg 247
Open from 11 a.m. – 4 p.m.

On the service road east of the Rijksstraatweg, in the direction of Leiden, the Zuidwijk estate is located. It is a green rectangular island surrounded by meadows. The approximately 19-hectare site consists of a vast park with beautiful water features and centuries-old groups of trees. The main building (which is not open to the public) is a seventeenth-century former service building with an attached eighteenth-century pavilion. It is located on a square opposite the second service building.

Originally, Zuidwijk was a medieval castle surrounded by a wide moat. It is mentioned for the first time in an archive document in 1406 when Gillis van Cralingen, knight, receives the castle as a fief from the Wassenaar nobleman Adriaan van Raephorst. In 1518, the extensive castle was bought by a member of the noble Van Wassenaer family.

In the seventeenth and eighteenth centuries, a vast park was laid out near the castle, which is somewhat like the gardens of Het Loo Palace in Apeldoorn. The French court architect Daniel Marot was probably responsible for the design. The gardens contain canals, water features, a maze, caves, tuinkoepels, a theatre, a ‘bath stove’ (a small building for bathing), Italian statues and other garden ornaments.

The medieval castle was demolished around 1740. The two large service buildings on the forecourt were preserved. A large pavilion was then built against the easternmost service building, which was intended as a country residence for the Van Wassenaer family. In the nineteenth century, this house served as a land agent’s house. Since the beginning of the twentieth century, the service building and pavilion have been used as a permanent residence. In the 1920s, under the direction of architect Dirk Roosenburg, a large part was added to the east side. This part of the house is characterized by large steel windows.

Over time, the park has adapted to the prevailing garden fashion. In the second half of the eighteenth century, the austere layout gave way to a more landscaped layout. In 1872, the then owner Baron van Heeckeren van Wassenaer asked landscape architect L.P. Zocher for advice on further modernizing the park.

In the park, immediately south of the house, you can still point out the location where the medieval castle once stood. Many ditches and the large pond (see photo) date from the seventeenth and eighteenth centuries and have sometimes been adapted to the nineteenth-century landscape style.

The current residents of the main house have brought the house and park to an optimal condition with a lot of effort and the help of garden experts. The refined layout of the park comes into its own after various restorations and makes a walk on the grounds a veritable experience.

Text: Robert van Lit