Boerderij Ter Weer

Deijlerweg 153
Open van 11.00 – 16.00 uur

Wie het terrein van het Early Childhood Center van de Amerikaanse School betreedt, ziet links het voorhuis van een zeer oude boerderij staan. Het is het vroegere woongedeelte van boerderij Ter Weer, een hoeve die al rond 1550 in archiefstukken wordt vermeld. Deze boerderij hoorde bij het Huis ter Weer, een van oorsprong middeleeuws kasteeltje dat was gelegen tussen de boerderij en de huidige Seringenlaan. Het Huis ter Weer is in 1738 afgebroken. Het kasteelterrein werd toen weiland en werd gevoegd bij de landerijen van de boerderij. De exacte locatie van het kasteel werd duidelijk in de jaren 1975 tot 1981 toen hier een grote archeologische opgraving werd uitgevoerd. Funderingen van een poortgebouw met tuinmuur, van een brug en enkele gedeelten van het hoofdgebouw zijn toen opgegraven. Bij de opgraving werd ook duidelijk dat er in de prehistorie een kreekje door het terrein liep waarin IJzertijdboeren hun afval stortten.

Boerderij Ter Weer is altijd verhuurd geweest aan een boerengezin. Het was een veehouderij waar koeien melk leverden en waar boter en kaas werden geproduceerd. Door de eeuwen heen is er het nodige vertimmerd aan het gebouw. Het huidige, met riet gedekte woongedeelte dateert waarschijnlijk uit het eind van de 16e eeuw. Maar de opvallend grote kelder onder de opkamer is waarschijnlijk ouder. Deze kelder heeft een zwaar tongewelf en in de oostwand zitten twee lampnisjes. Tegen de linker zijgevel van de boerderij zijn een stenen bakhuisje en een houten karnmolenhuis aangebouwd. De (niet meer aanwezige) karnmolen was een houten rosmolen die werd aangedreven door een paard. Via een overbrenging kon melk in een ton worden gekarnd (tot boter gemaakt).

Rond 1965 ontwikkelde de gemeente plannen om dwars door het terrein van de boerderij een autoweg aan te leggen. De boerderij werd onteigend met de bedoeling haar te slopen. In 1978 begonnen de inmiddels in verval geraakte boerderij en de omgeving te veranderen. De weilanden werden ontsloten door een fietspad en houten bruggen. De laatste pachter, de familie Bos, verliet in 1979 de boerderij. Het plan voor de randweg werd afgeblazen, de boerderij werd een rijksmonument. Later verschenen een nieuwe wijk en sportvelden. De met puin verharde oprijlaan van de boerderij naar de Deijlerweg werd een straat met huizen. De gemeente besloot de leegstaande boerderij als jongerencentrum in gebruik te nemen. Daartoe werd in 1982 de vroegere stal vervangen door nieuwbouw. Het woongedeelte werd gerestaureerd. Onder de naam Time-Out genoot het jongerencentrum lange tijd bekendheid. Tot het centrum werd gesloten en de gemeente besloot Ter Weer te verkopen.

Enkele jaren geleden is de boerderij andermaal gerestaureerd en met nieuwbouw aangevuld. De Amerikaanse School, de nieuwe eigenaar, heeft er een centrum voor zeer jonge kinderen gevestigd. De aangrenzende nieuwbouw heeft een ‘Scandinavische’ uitstraling die mooi aansluit bij de voormalige boerderij.

Tekst: Robert van Lit

Boerderij (Farm) Ter Weer

Deijlerweg 153
Open from 11 a.m. – 4 p.m.

If you enter the grounds of the Early Childhood Center of the American School, you will see the front house of a very old farmhouse on the left. It is the former residential part of the Ter Weer farm, a farm that is mentioned in archive documents as early as 1550. This farm belonged to Huis ter Weer, an originally medieval castle that was located between the farm and the current Seringenlaan. Huis ter Weer was demolished in 1738. The castle grounds then became pasture land and were added to the farm’s lands. The exact location of the castle became clear in the years 1975 to 1981 when a major archaeological excavation was carried out here. The foundations of a gatehouse with a garden wall, a bridge and some parts of the main building were excavated. During the excavation it also became clear that in prehistoric times there was a creek running through the site in which Iron Age farmers dumped their waste.

Farm Ter Weer has always been rented out to a farming family. It was a cattle farm where cows provided milk and where butter and cheese were produced. Over the centuries, the building has undergone a lot of renovation. The current, thatched living area probably dates from the end of the 16th century. But the remarkably large cellar under the upstairs room is probably older. This cellar has a heavy barrel vault and there are two lamp niches in the east wall. Against the left side wall of the farmhouse are a stone bakehouse and a wooden churn mill house. The churn mill (no longer present) was a wooden horse mill that was driven by a horse. Milk could be churned (made into butter) in a barrel via a transfer.

Around 1965, the municipality developed plans to build a motorway right through the grounds of the farm. The farm was expropriated with the intention of demolishing it. In 1978, the now decaying farm and its surroundings began to change. The meadows were accessed by a cycle path and wooden bridges. The last tenant, the Bos family, left the farm in 1979. The plan for the ring road was cancelled and the farm became a national monument. Later, a new residential district and sports fields appeared. The rubble-paved driveway from the farm to the Deijlerweg became a street with houses. The municipality decided to use the vacant farm as a youth centre. To this end, the former barn was replaced by a new building in 1982. The living area has been restored. Under the name Time-Out, the youth centre enjoyed a reputation for quite some time. Until the centre was closed and the municipality decided to sell Ter Weer.

A few years ago, the farmhouse was restored and new construction added. The American School, the new owner, made it into a center for very young children. The adjacent new building has a ‘Scandinavian’ look that fits in nicely with the former farmhouse.

Text: Robert van Lit