Boerderij De Raaphorst

Raaphorstlaan 18
Open van 11.00 – 16.00 uur

Dat De Raaphorst geen gewone boerderij is, valt onmiddellijk af te lezen aan de monumentale voorgevel. Die is rijk voorzien van decoraties en een monumentale bordestrap leidt naar de centraal geplaatste dubbele voordeur. Het geheel maakt een ‘deftige’ indruk. De bouwheer was dan ook geen gewone boer, maar een grootgrondbezitter met belangstelling voor het boerenbedrijf. Een gevelsteen aan de voorgevel onthult dat de eerste steen in 1876 is gelegd door Eduard van der Oudermeulen. Hij was de zoon van de bouwheer, Cornelis Jan van der Oudermeulen. Deze stamde uit een puissant rijke familie, die in de ‘Oost’ haar fortuin had gemaakt. Cornelis Jan was stalmeester in buitengewone dienst van koning Willem III, lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland en wethouder van Wassenaar. Zijn ouderlijk huis stond aan het Lange Voorhout in Den Haag en de familie had in Wassenaar het buitenverblijf Rust en Vreugd, dat in 1848 van een nieuw landhuis was voorzien. In hetzelfde jaar dat Van der Oudermeulen boerderij De Raaphorst liet bouwen, startte hij met de bouw van kasteel Oud Wassenaar, zijn nieuw woning.

Van der Oudermeulen zou je een ‘hobbyboer’ kunnen noemen. Zijn interesse voor landbouw en veeteelt blijkt onder meer uit zijn verdiensten voor de Hollandsche Maatschappij van Landbouw, waarvan hij een tijdlang voorzitter was. Verschillende bestaande boerderijen aan de rand van zijn landgoed Rust en Vreugd liet Van der Oudermeulen afbreken, waarna er moderne boerderijen voor in de plaats kwamen. Die boerderijen werden verpacht, maar Van der Oudermeulen zal zich ongetwijfeld zelf met de bedrijfsvoering hebben bemoeid. Hij probeerde landbouw en veeteelt via zijn boerderijen op een hoger plan te brengen. Bovendien hadden de boerderijen aan de rand van zijn landgoed een decoratieve functie; ze moesten het landschap verfraaien.

Ontwerper van boerderij De Raaphorst (en de overige boerderijen) was de Wassenaarse architect Gerardus van der Mark (1830-1886). Hij stamde uit een familie van bouwkundigen die al vanaf begin 1700 in Wassenaar actief waren. Ze bouwden en verbouwden landhuizen, boerderijen, woonhuizen en tal van andere zaken. Gerardus van der Mark bouwde minstens vier boerderijen voor Van der Oudermeulen (waarvan een op de plaats van het huidige Van Ommerenpark en twee aan de Raaphorstlaan). Zijn zoon Gerardus Jacobus van der Mark (1866-1946) zou veel bouwen aan het begin van de twintigste eeuw, waaronder het bekende landhuis Ivicke aan de Rust en Vreugdlaan.

Boerderij De Raaphorst werd gebouwd op de locatie van een veel oudere boerderij. Bij de nieuwbouw werd de grote melkkelder, die uit de zestiende eeuw stamt, hergebruikt. De boerderij heeft een monumentaal woongedeelte dat redelijk gaaf bewaard is gebleven. In het werkhuis staat nog een houten karnmolen (die bij vrijwel alle historische boerderijen is weggebroken). Met behulp van zo’n karnmolen, die werd aangedreven door een paard, kon melk in een grote karnton tot boter worden gekarnd.

In 1983 kocht de familie Bogaards uit Bergschenhoek de boerderij. Inmiddels is een volgende generatie aangetreden en tegenwoordig bewonen Peter, Lucia en zoon Boaz Bogaards De Raaphorst. Zij zijn bezig hun boerderij te verduurzamen. De landerijen worden ontwikkeld tot weidevogelgebied. De opkamer van de boerderij wordt verhuurd als B & B en een sfeervolle ruimte die De Karnmolen wordt genoemd, kan gehuurd worden voor bijzondere bijeenkomsten.

Tekst: Robert van Lit

Farm De Raaphorst

Raaphorstlaan 18
Open from 11 a.m. – 4 p.m.

That De Raaphorst is no ordinary farm is immediately apparent from its monumental facade. It is richly decorated, and a grand staircase leads to the centrally located double front door. The whole creates a stately impression. The builder was no ordinary farmer, but a large landowner with an interest in farming. A plaque on the facade reveals that the foundation stone was laid in 1876 by Eduard van der Oudermeulen. He was the son of the builder, Cornelis Jan van der Oudermeulen. He came from a wealthy family that had made its fortune in the East. Cornelis Jan was a groom in extraordinary service to King William III, a member of the Provincial Council of South Holland, and an alderman of Wassenaar. His parental home was on the Lange Voorhout in The Hague, and the family owned the country estate Rust en Vreugd in Wassenaar, which was expanded with a new manor house in 1848. In the same year that Van der Oudermeulen commissioned the construction of De Raaphorst farm, he began construction of Oud Wassenaar Castle, his new home.

Van der Oudermeulen could be called a “hobby farmer.” His interest in agriculture and livestock farming is evident, among other things, from his contributions to the Dutch Agricultural Society, of which he chaired for a time. Van der Oudermeulen had several existing farms on the edge of his Rust en Vreugd estate demolished, replacing them with modern farmhouses. These farms were leased out, but Van der Oudermeulen undoubtedly remained involved in their management. He sought to elevate agriculture and livestock farming through his farms. Moreover, the farmhouses on the edge of his estate served an ornamental function; they were intended to enhance the landscape.

The designer of De Raaphorst Farm (and the other farms) was the Wassenaar architect Gerardus van der Mark (1830-1886). He came from a family of architects who had been active in Wassenaar since the early 1700s. They built and renovated country houses, farmhouses, houses, and numerous other properties. Gerardus van der Mark built at least four farmhouses for Van der Oudermeulen (one on the site of the current Van Ommerenpark and two on Raaphorstlaan). His son Gerardus Jacobus van der Mark (1866-1946) built many other buildings at the beginning of the twentieth century, including the well-known Ivicke country house on Rust en Vreugdlaan.

De Raaphorst Farm was built on the site of a much older farmhouse. The large milk cellar, dating from the sixteenth century, was reused in the new construction. The farmhouse has a monumental living area that has been relatively well-preserved. The workhouse still houses a wooden churn mill (which has been demolished from almost all historic farms). This horse-powered churn mill churned milk into butter in a large churn.

In 1983, the Bogaards family from Bergschenhoek purchased the farm. A new generation has since taken over, and Peter, Lucia, and their son Boaz Bogaards currently live at De Raaphorst. They are working to make their farm more sustainable. The land is being developed into a meadow bird area. The upstairs room of the farm is rented out as a B&B, and a charming space called De Karnmolen (The Churn Mill) can be rented for special gatherings.

Text: Robert van Lit