Boerderij De Raaphorst

Raaphorstlaan 18
Open van 11.00 – 16.00 uur

Dat De Raaphorst geen gewone boerderij is, valt onmiddellijk af te lezen aan de monumentale voorgevel. Die is rijk voorzien van decoraties en een monumentale bordestrap leidt naar de centraal geplaatste dubbele voordeur. Het geheel maakt een ‘deftige’ indruk. De bouwheer was dan ook geen gewone boer, maar een grootgrondbezitter met belangstelling voor het boerenbedrijf. Een gevelsteen aan de voorgevel onthult dat de eerste steen in 1876 is gelegd door Eduard van der Oudermeulen. Hij was de zoon van de bouwheer, Cornelis Jan van der Oudermeulen. Deze stamde uit een puissant rijke familie, die in de ‘Oost’ haar fortuin had gemaakt. Cornelis Jan was stalmeester in buitengewone dienst van koning Willem III, lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland en wethouder van Wassenaar. Zijn ouderlijk huis stond aan het Lange Voorhout in Den Haag en de familie had in Wassenaar het buitenverblijf Rust en Vreugd, dat in 1848 van een nieuw landhuis was voorzien. In hetzelfde jaar dat Van der Oudermeulen boerderij De Raaphorst liet bouwen, startte hij met de bouw van kasteel Oud Wassenaar, zijn nieuw woning.

Van der Oudermeulen zou je een ‘hobbyboer’ kunnen noemen. Zijn interesse voor landbouw en veeteelt blijkt onder meer uit zijn verdiensten voor de Hollandsche Maatschappij van Landbouw, waarvan hij een tijdlang voorzitter was. Verschillende bestaande boerderijen aan de rand van zijn landgoed Rust en Vreugd liet Van der Oudermeulen afbreken, waarna er moderne boerderijen voor in de plaats kwamen. Die boerderijen werden verpacht, maar Van der Oudermeulen zal zich ongetwijfeld zelf met de bedrijfsvoering hebben bemoeid. Hij probeerde landbouw en veeteelt via zijn boerderijen op een hoger plan te brengen. Bovendien hadden de boerderijen aan de rand van zijn landgoed een decoratieve functie; ze moesten het landschap verfraaien.

Ontwerper van boerderij De Raaphorst (en de overige boerderijen) was de Wassenaarse architect Gerardus van der Mark (1830-1886). Hij stamde uit een familie van bouwkundigen die al vanaf begin 1700 in Wassenaar actief waren. Ze bouwden en verbouwden landhuizen, boerderijen, woonhuizen en tal van andere zaken. Gerardus van der Mark bouwde minstens vier boerderijen voor Van der Oudermeulen (waarvan een op de plaats van het huidige Van Ommerenpark en twee aan de Raaphorstlaan). Zijn zoon Gerardus Jacobus van der Mark (1866-1946) zou veel bouwen aan het begin van de twintigste eeuw, waaronder het bekende landhuis Ivicke aan de Rust en Vreugdlaan.

Boerderij De Raaphorst werd gebouwd op de locatie van een veel oudere boerderij. Bij de nieuwbouw werd de grote melkkelder, die uit de zestiende eeuw stamt, hergebruikt. De boerderij heeft een monumentaal woongedeelte dat redelijk gaaf bewaard is gebleven. In het werkhuis staat nog een houten karnmolen (die bij vrijwel alle historische boerderijen is weggebroken). Met behulp van zo’n karnmolen, die werd aangedreven door een paard, kon melk in een grote karnton tot boter worden gekarnd.

In 1983 kocht de familie Bogaards uit Bergschenhoek de boerderij. Inmiddels is een volgende generatie aangetreden en tegenwoordig bewonen Peter, Lucia en zoon Boaz Bogaards De Raaphorst. Zij hebben een veestapel van ongeveer 85 dieren, waaronder 55 melkkoeien. De opkamer van de boerderij wordt verhuurd als B & B en een sfeervolle ruimte die De Karnmolen wordt genoemd, kan gehuurd worden voor bijzondere bijeenkomsten.

Tekst: Robert van Lit

Farm De Raaphorst

Raaphorstlaan 18
Open from 11 a.m. – 4 p.m.

The fact that De Raaphorst is no ordinary farm is immediately apparent from the monumental facade. It is richly decorated, and a monumental landing staircase leads to the centrally placed double front door. The whole makes a ‘decent’ impression. The client was therefore no ordinary farmer, but a large landowner with an interest in farming. A plaque on the front facade reveals that the first stone was laid in 1876 by Eduard van der Oudermeulen. He was the son of the client; Cornelis Jan van der Oudermeulen. This came from a very wealthy family, who had made their fortune in the ‘East’. Cornelis Jan was an equerry in the extraordinary service of King Willem III, member of the Provincial Council of South Holland and alderman of Wassenaar. His parental home was on the Lange Voorhout in The Hague and the family had the country house Rust en Vreugd in Wassenaar, which was provided with a new country house in 1848. In the same year that Van der Oudermeulen had De Raaphorst farm built, he started building Oud Wassenaar Castle, his new home.

You could call Van der Oudermeulen a ‘hobby farmer’. His interest in agriculture and livestock breeding is apparent from his achievements for the Hollandsche Maatschappij van Landbouw (Agriculture), of which he was chairman for a while. Van der Oudermeulen had several existing farms on the edge of his estate Rust en Vreugd demolished, after which modern farms took their place. Those farms were leased, but Van der Oudermeulen will undoubtedly have been involved in the management himself. He tried to bring agriculture and livestock to a higher level through his farms. In addition, the farms on the edge of his estate had a decorative function; they had to beautify the landscape.

The designer of De Raaphorst farm (and the other farms) was the Wassenaar architect Gerardus van der Mark (1830-1886). He descended from a family of architects who had been active in Wassenaar since the early 1700s. They built and renovated country houses, farms, houses and many other things. Gerardus van der Mark built at least four farms for Van der Oudermeulen (one on the site of the current Van Ommerenpark and two on the Raaphorstlaan). His son Gerardus Jacobus van der Mark (1866-1946) would build a lot at the beginning of the twentieth century, including the well-known country house Ivicke on the Rust en Vreugdlaan.

Farm De Raaphorst was built on the site of a much older farm. The large milk cellar, which dates from the sixteenth century, was reused in the new building. The farm has a monumental living area that has been preserved fairly well. In the workhouse there is still a wooden churning mill (which has been broken away from almost all historic farms). With the aid of such a churn mill, which was powered by a horse, milk could be churned into butter in a large churn.

In 1983 the Bogaards family from Bergschenhoek bought the farm. The next generation has now taken office and today Peter, Lucia and son Boaz Bogaards live in De Raaphorst. They have a herd of about 85 animals, including 55 dairy cows. The upstairs room of the farm is rented out as a B & B and an attractive space called De Karnmolen (Churn Mill) can be rented for special gatherings.

Text: Robert van Lit